2-Эл аралык экономика олимпиадасы
2024-жылдын 19-22-февралында Борбордук Азия Университетинин Коомдук Саясат жана Башкаруу Институту (IPPA) Экономикалык негиздер демилгеси (EFI) менен биргеликте Кыргызстанда экинчи эл аралык экономика олимпиадасын өткөрдү. Экономикалык сабаттуулук долбоору бүткүл өлкө боюнча орто мектеп окуучуларынын арасында экономикалык түшүнүктү өнүктүрүүгө багытталган.
Олимпиаданын 1-туруна 272 каттоодон өткөн жеке жана мамлекеттик мектептен 2861 окуучу катышты. Белгилей кетчү жагдай, үч тилди - кыргыз, орус жана англис тилдерин онлайн тестке киргизүү болду, анда студенттер максималдуу 25 балл ала алышат. Бирок, Кыргызстандын мамлекеттик мектептеринин окуу планында экономика сабагынын жок экендиги ачык болду. UWIS, Oxford, Kelechek MIT, Kupuev Academy, Bilimkana жана Sapat түрк лицейлери тармагы сыяктуу саналуу гана жеке менчик мектептер экономика боюнча сабактарды беришет. Бул карама-каршылык олимпиадага олуттуу таасирин тийгизип, финалга чыккандардын көбү 2-турга Бишкектин ушул жеке менчик мектептеринен чыгышкан.
Финалга чыккан 40 талапкердин 27си Бишкек шаарынан болуп, аймактар боюнча билим берүүдөгү диспропорцияны баса белгиледи. Бишкек жакшыраак жана жеке мектептердин көптүгү менен мактанса, айыл жерлеринде билим жагынан олуттуу ажырым бар. Айрыкча, бул аймактардын мектептеринде окутуу кыргыз тилинде, ал эми олимпиаданын финалисттери биринчи кезекте орус жана англис тилдеринде тест тапшырышканын эске алганда, айыл жергесинде билим берүүгө басым жасоо зарылдыгы айкын көрүнүп турат.
Башка аймактарга салыштырмалуу калкынын саны аз Нарын облусу катышуу боюнча алдыңкы орунга чыкты. Бул калктын санына карабастан бардык региондордо билим алуу мүмкүнчүлүктөрүнө бирдей жетүүнү камсыз кылуунун маанилүүлүгүн баса белгилейт.
Студенттер менен мугалимдерден алынган пикирлер эки башка көз карашты баса белгиледи. Экономикалык сабактары бар мектептердин окуучулары тестти кызыктуу жана түшүнүктүү деп табышты, бул аларга билимдеги кемчиликтерди аныктоого мүмкүндүк берди. Ал эми мындай класстары жоктор мектептерде экономикалык сабаттуулуктун маанилүүлүгүн баса белгилеп, экономиканы окуу программасына тез арада киргизүү зарылдыгын айтышты.
Олимпиаданын 2-туру 19-апрелде Бишкек шаарында болот. Региондордон финалга чыккандардын чыгымдары каржыланып, бардык катышуучуларга сертификаттар жана белектер тапшырылат. 1-турда баа жеткис колдоосу үчүн мугалимдерге жана координаторлорго ыраазычылык каттары жөнөтүлгөн.
Келечекте Кыргызстандын Билим берүү жана илим министрлиги менен биргелешип экономиканы улуттук окуу планына негизги предмет катары киргизүү, жана ар бир окуучу жашаган жерине жана мектеп түрүнө карабастан экономикалык сабаттуулугун жогорулатууга бирдей мүмкүнчүлүккө ээ болушун камсыз кылуу зарыл. БАУ (IPPA) менен EFI өнөктөштүгү экономикалык ойчулдардын кийинки муунун тарбиялоону гана эмес, Кыргызстанда дагы адилеттүү жана маалыматтуу коомду түзүүгө салым кошууну көздөйт.